Współczesne rolnictwo wymaga stosowania herbicydów, insekcydów i fungicydów. Dobrze dobrany środek ochrony roślin do uprawy niesie za sobą szereg korzyści, do których należy: zwiększenie wysokości i jakości plonu, ograniczenie ilości chwastów, szkodników i chorób grzybowych oraz wynikającą z tego poprawę ekonomiki uprawy. Jednak, aby użycie środków ochrony roślin było uzasadnione ekonomicznie należy we właściwy sposób dokonać ich doboru
Krok 1 – Przeprowadź lustrację plantacji
Zachwaszczenie plantacji w dużej mierze zależy zarówno od czynników przyrodniczych, takich jak warunki glebowe i klimatyczne, jak i od czynników agrotechnicznych, między innymi od stopnia nawożenia, czy metody uprawy roli. Długofalowe stosowanie środków chwastobójczych przeciwko roślinom dwuliściennym, przy jednoczesnym uproszczeniu zabiegów zabiegów agrotechnicznych, wpływa na powstawanie zjawiska kompensacji chwastów jednoliściennych i niektórych dwuliściennych. Zwalczanie jedynie wybranych gatunków roślin konkurencyjnych powoduje, że te niezwalczane zajmują miejce tych pierwszych i zaczynają dominować w plantacji. Z tego powodu niezwykle istotna jest regularnie przeprowadzana lustracja uprawy pod kątem zachwaszczenia.
W zależności od składu gatunkowego chwastów można wybierać pomiędzy herbicydami zwalczającymi jedną grupę chwastów, jedno- lub dwuliścienne, albo działającymi na obie grupy roślin jednocześnie. Jednakże duża różnorodność w występowaniu chwastów dwuliściennych powoduje, że dobór herbicydu powinien być dokonany po dokładnej analizie stanu zachwaszczenia oraz po porównaniu tych informacji z zaleceniami znajdującymi się na opakowaniach preparatów.
Regularne monitorowanie upraw pod kątem występowania szkodników pozwala na dość precyzyjne określenie ich liczebości, a po przekroczeniu przez nie progu ekomicznej szkodliwości na podjęcie skutecznej walki przez dobór insekcydu przeznaczonego do walki z tą grupą organizmów. Najpopularniejszymi metodami monitorowania plantacji jest czerpakowanie, lustracja wzrokowa, metoda żółtych naczyń oraz przesiewanie gleby. Należy jednak pamiętać, że progi ekonomicznej szkodliwości są wartościami orientacyjnymi. Stanowią informację dla produceta o nasileniu szkodników i z tego tytułu spodziewanych strat w plonie.
Podejmując decyzję o wyborze środka grzybobójczego należy wziąc pod uwagę odmianę uprawianej rośliny oraz jej podatność na poszczególne choroby, np. jeśli ma obniżoną odporność na określone choroby to wybierać preparaty, które właśnie je lepiej zwalczają. Również w przypadku fungicydów, przed podjęciem decyzji o zakupie konkretnego środka należy wykonać szczegółową lustrację plantacji i ocenić skład gatunkowy grzybów patogenicznych.
Krok 2 – Określ fazę rozwoju roślin
Dobierając odpowiedni herbicyd należy zwrócić uwagę na fazę rozwojową roślin uprawnych oraz chwastów, ponieważ część z dostępnych na rynku środków ma wąskie terminy stosowania, a niedostosowanie się do zaleceń producenta może spowodować, że zabieg okarze się nieskuteczny lub nastąpi poparzenie herbicydowe rośliny chronionej. Zabiegi herbicydowe należy wykonywać możliwie jak najszybciej, w jak najwcześniejszych fazach rozwojowych chwastów. Kolejne fazy są coraz trudniejsze do zwalczania, co powoduje konieczność zwiększania dawek preparatu. Jednak nawet stosowanie najwyższych dawek herbicydów nie gwarantuje zniszczenia wszystkich zaawansowanych rozwojowo chwastów.
Fungicydy mogą nie tylko zwalczać choroby, ale również poprawiać zimotrwałość roślin. Wpływają one na zahamowanie nadmiernego rozrostu części nadziemnych roślin oraz pobudzenie systemu korzeniowego. Przy podjęciu decyzji o takim postępowaniu należy zwrócić uwagę na fazę rozwojową rośliny uprawnej.
Krok 3 – Określ najbardziej efektywny sposób pobierania preparatu przez rośliny uprawne
Herbicydy dolistne pobierane są przez części nadziemne chwastów i stosowane są po ich wschodach. Mogą być wykorzystywane na glebach suchych. Nie zaleca się ich stosowania w przypadku dużych różnic temperatur oraz przy silnym słońcu. Drugą grupę stanowią herbicydy doglebowe, które są pobierane przez części podziemne chwastów oraz pęczniejące ich nasiona. Preparatów należących do tej grupy używa się głównie przed wschodami chwastów. Stosowane po ich wschodach ograniczają możliwość wtórnego zachwaszczenia plantacji. Warunkiem ich stosowania jest dobrze uwilgotniona gleba, co pozwala na odpowiednie przenikanie substancji aktywnych w głąb gleby. Na glebach ciężkich, żyznych, o bogatym kompleksie sorpcyjnym preparaty z tej grupy działają najskuteczniej. Ostatnią grupę stanowią preparaty dolistno-doglebowe, które są pobierane zarówno przez części nadziemne i podziemne roślin.
W przypadku insekcydów zależnie od zawartych w nich substancji czynnych dzielą się na kontaktowe, oddechowe oraz żołądkowe. Wybierając preparat owadobójczy należy pamiętać o zjawisku uodpornienia się owadów na poszczególne substancje należące do różnych grup chemicznych, np. słodyszek rzepakowy wykazuje odporność na pyretroidy należące do związków zawartych w insekcydach kontaktowych.
Krok 4 – Dobierz odpowiedni środek ochrony roślin pod względem mechanizmów jego działania
Znajomość mechanizmów oraz sposobów działania poszczególnych substancji aktywnych znajdujących się w środkach ochrony roślin ma duże znaczenie praktyczne. Każda substancja czynna w preparatach ochrony roślin działa w specyficzny sposób i jej długofalowe stosowanie może prowadzić do zjawiska uodpornienia się. Należy stosować rotację środków chemicznych, zwracając uwagę na zawarte w nich substancje aktywne oraz mechanizmy działania. Przemienność aplikacji środków jest podstawą strategii antyodpornościowej.
Fungicydy o różnym działaniu powinno stosować się naprzemiennie. Na rynku do wyboru są preparaty o działaniu układowym (substancja czynna wnika do tkanek roślinnych i uniemożliwia proces infekcji lub rozwój choroby), kontaktowym (substancja aktywna pozostaje na powierzchni rośliny, tym samym uniemożliwiając kiełkowanie zarodników grzybów). W przypadku gdy nie jesteśmy pewni z jakimi chorobami możemy mieć styczność w danym sezonie warto jest sięgać po preparaty z tej grupy działające układowo, gdyż charakteryzują się szybszym działaniem.
Krok 5 – Dopasuj środek ochrony roślin do temperatury powietrza
Dobierając środki ochrony roślin należy zwrócić uwagę na temperaturę w jakiej ma on być aplikowany. Poszczególne substancje czynne zawarte w preparatach różnią się między sobą temperaturami, w których skutecznie działają, np. dla triazoli optimum temperatur wynosi 10–12°C, natomiast dla morfolin wynosi ona 6–7°C.
źródło: Cheminova Polska Sp. z o.o.
